Apokalipsa o parafii terminalnej (10/10)…

U kresu całego cyklu „Apokalipsa o parafii terminalnej” przychodzi pora na szczegółowe wnioski. Najpierw jednak przypomnę rzecz natury ogólnej. Cykl rozpoczął się 15 października ubiegłego roku, czyli zaraz po inauguracji przez papieża Franciszka Synodu o podmiotowości i odpowiedzialności w Kościele. Niniejszy blog dzierży PIERWSZEŃSTWO w synodalnym podjęciu tematyki związanej z parafialnymi (i kurialnymi) MEGAPROBLEMAMI!

Cykl gatunkowo stanowił „apokalipsę”, a więc nie był sprawozdaniem, w którym liczą się imiona i nazwiska, miejsca i czasy, wydarzenia i okoliczności. Chodziło w nim o to, by za pośrednictwem przepotężnych wstrząsów apokaliptycznych uzmysłowić Szanownym Czytelnikom zjawisko słabnięcia i zaniku wiary „tu i teraz”. Przecież to nie wróg zewnętrzny najbardziej, ale właśnie zło rozpanoszone w funkcjonowaniu (niektórych) parafii generuje ową „terminalność”, czyli agonię chrześcijaństwa, przeistaczając je najpierw w bezmyślny rytuał, a potem w zupełnie niepotrzebną rzecz, szczególnie dla młodszych pokoleń.

Specyfiką Proboszcza „parafii terminalnej” było egocentryczne zamknięcie się niemal na wszelkie źródła odnowy Kościoła. A zatem podsumujmy. Pozostawał odcięty przede wszystkim od słowa Bożego, czyniąc z siebie więźnia własnych myśli, płytkich i świeckich, niejednokrotnie bardzo infantylnych. Nie funkcjonował w parafii jako „duchowy przewodnik”, ale był „amatorskim aktorem”, odgrywającym za odpowiednią opłatą spektakl zaopatrzony co najwyżej w przesłanie „na chłopski rozum”. Jego świątynia pozostawała pogrążona niemal w całodobowym lockdownie, w zasadzie mógłby budynek sakralny sprzedać, a niedzielną liturgię sprawować w wynajmowanej za grosze pobliskiej szkole, wolnej wówczas od zajęć dydaktycznych, wszak w codziennych Eucharystiach uczestniczyło zaledwie kilkanaście osób, a niechlujna liturgia przypominała bardziej jarmarczny jazgot niż święte i wzniosłe misterium zbawienia. Wobec innych księży pozostawał niemal antyklerykalny i niezdolny do współpracy. Wikariuszy i katechetów zmieniał jak rękawiczki. Parafianom serwował mechaniczny duszpasterski minimalizm i szukał u nich taniego poklasku dla siebie, zarabiając przy tym niewyobrażalnie dużo. Nie uformował żadnych elit religijnych, skutkiem czego od wiernych świeckich nie otrzymywał dojrzałych „sygnałów zwrotnych”. Zamiast głębokiej relacji Parafian z Bogiem budował „domek z kart” oparty na fundamencie lenistwa, powierzchowności i zlaicyzowania. Jedyną osobą, z którą utrzymywał bezpośredni, żywy i permanentny kontakt, była Gospodyni. Dzielił z nią to samo piętro plebanii z jednym wejściem i dlatego mógł bez żadnych przeszkód powierzać jej codzienne blaski (i cienie) swojej posługi duszpasterskiej, a także szukać rady, pocieszenia i pochwały. Ostatecznie przeistoczył parafię w duchową pustynię, a siebie pogrążył w egoistycznej acedii.

Kodeks Prawa Kanonicznego rozróżnia między „usunięciem”i „przeniesieniem”. To pierwsze na charakter surowy, to drugie łagodny. W kanonie 1748 czytamy: „Jeśli wymaga tego dobro dusz albo potrzeba lub pożytek Kościoła, by proboszcz ze swojej parafii, którą owocnie kierował, został przeniesiony (…), biskup powinien mu na piśmie zaproponować przeniesienie i zachęcić, aby się na nie zgodził ze względu na miłość Boga i dusz”. Przy „przeniesieniu” sprawę upraszcza „zgoda” proboszcza, będąca praktycznie „rezygnacją” z dotychczasowej parafii (czego nie ma przy „usunięciu”).

Odnosząc się do „parafii terminalnej”, trzeba stwierdzić, że mnóstwo rozmaitych czynników domaga się „przeniesienia” jej Proboszcza na znacznie mniejszą parafię, gdzie będzie jedynym duszpasterzem (!). W nakłonieniu go do złożenia rezygnacji mile widziana byłaby pomoc Parafian, którzy przecież do pewnego stopnia (i to całkiem niemałego!) ponoszą odpowiedzialność za dotychczasowy stan rzeczy, a teraz są już chyba swojego zobojętnienia świadomi. Zmiana parafii umożliwiłaby Proboszczowi „nowy początek”, a jego dotychczasowym Parafianom dałaby nową perspektywę widzenia duszpasterstwa i nadzieję na uchronienie się przed ową „terminalnością”(agonią) wiary.

A co z pozostałymi współtwórcami „parafii terminalnej”, którzy urzędowo bądź nieurzędowo nie tylko „zamiatali sprawę pod dywan”, ale pozytywnie umacniali „strukturę zła” szkodzącą tak wielu? Odpowiedzialność rozkłada się w tym względzie gradacyjnie, od góry do dołu: najpierw Kuria, potem sam Proboszcz, a dopiero na końcu Parafianie. Postawione pytanie ma, rzecz jasna, charakter retoryczny, albowiem prawidłowa odpowiedź pozostaje znana każdemu człowiekowi o wrażliwym sumieniu! „Przeniesienie” Proboszcza to także ocalenie dobrego imienia i twarzy Kurii, to synodalność w praktyce. Ale wydaje się, że trzeba jeszcze w tym względzie dokonać, niejako równolegle, dwóch innych rzeczy. Po pierwsze, przeprowadzić zewnętrzny audyt finansowy. I po drugie, upublicznić kurialne raporty wizytacyjne o działalności duszpasterskiej.

A teraz, na koniec, niech jeszcze każdy rozejrzy się dookoła, bo może taki Proboszcz funkcjonuje dużo bliżej, niż się to nawet (wybujałej?) fantazji wydaje? Ktoś z Czytelników napisał: „Nie wierzę w żadne słowa w tych rozprawkach”. Czyli rzekomo fikcja, tak? Niebawem ktoś niejako skorygował: „Wiem – i wielu to wie, że to nie jest postać wirtualna”. Czyli jednak rzeczywistość, tak? Wreszcie pojawił się komentarz: „Takich Proboszczów jest wielu”. Naprawdę?! Czyli po prostu a-po-ka-lip-sa, niestety! Szczęść Boże.

PS. „W owe dni, po tym ucisku, słońce się zaćmi i księżyc nie da swego blasku. Gwiazdy będą spadać z nieba i moce na niebie zostaną wstrząśnięte” (Mk 13,24-25).