Ludzie z żelaza, czy też po prostu ze zwykłej szarej tektury a może nawet zmiętego papieru…

Bardzo często wracam myślami do filmu „Człowiek z żelaza”. Obejrzałem go nie wiem już ile razy, i za każdym razem z wielką, niemal zegarmistrzowską uwagą. Wczoraj ponownie z małżonką przejrzeliśmy jego kadry. Sądzę, że podobnie powinni uczynić wszyscy Polacy. Żyję na tym padole płaczu wiele dekad, zbliżam się do kresu wędrówki, i przyznam szczerze i odważnie, że pierwszy raz tak obficie ciekły mi łzy. Nie ze wzruszenia jednak, lecz z nerwów, rozpaczy i bezsilności.

W okresie największego nasilenia strajków, ludzie byli poniewierani, upadlani, a także ginęli za sprawę, za wielką sprawę należy uczciwie dodać, bo wolność i niepodległość narodu jest czymś ponad. Oglądane na ekranie tłumy ludzi, w oczach których widzi się strach, ale i nadzieję na godne jutro, prowadzą myśl widza do niezliczonych refleksji nad tym co było, o co walczono, co wywalczono i co mamy w dniu dzisiejszym.

Kadry pokazują zmęczoną twarz kobiety, jakby zapłakać chciała lecz łez brakuje, widać już do dna wypłakane. W oczach jednak błysk nadziei, że jutro przyniesie godność i nie ostatnią kromkę chleba. Kobieta wylicza poszczególne składniki różnych wydatków. Kobieta rozkłada bezradnie ręce, tłumacząc niewidzialnemu słuchaczowi, że w konsekwencji pozostaje niewiele na strawę dla wieloosobowej rodziny, a miesiąc długi - dodaje. Kobieta na koniec opuszcza ręce, odwraca się i idzie milcząca w tłum, który swą siłą ma jej podobnym przynieść lepsze, godne jutro.

Minęło blisko cztery dekady od tamtych wydarzeń. I choć Wajda nas opuścił, być może pora nakręcić część trzecią, po „Człowieku z marmuru” i „Człowieku z żelaza”, część o roboczym np. tytule „Człowiek z papieru” lub „Człowiek z pieniądza”. Byłaby to wówczas niesamowita literatura na celuloidowej taśmie, trylogia do końca ukazująca prawdę i te negatywne skutki marszu do świetlanej przyszłości.

Politycy od lewa do prawa przekrzykują się, obwieszczając nam dnia każdego, biednym żuczkom w wielomilionowej ilości, jak potrzebna była nam niepodległość, demokracja i jak bardzo teraz jesteśmy wolni i możemy niemal wszystko, nawet krytykować publicznie. Okazuje się jednak, że to pozorna i naiwna prawda, którą coraz trudniej karmić tłumy.

Czy jest tyle kilometrów taśmy, by rzeczywistość uwiecznić jednym ciągiem… raptem okazuje się, że walczyli nie ci, co walczyli; że bohaterów mylimy; że patriotami są tylko wybrani; że honor ma zupełnie inne znaczenie; że nie każdy Polak jest Polakiem; że pomoc i szacunek dla bliźniego są objęte embargiem; że naprodukowano monopolistów słusznych myśli; że demokracja już nie jest tak ważna a wolność zaczyna być reglamentowana itd. itp. To nie kadry z filmu, lecz okrutna rzeczywistość, na potwierdzenie której jest więcej przykładów niż ktokolwiek i kiedykolwiek potrafiłby sobie wyobrazić.

Sądzę, że przed osławionym wyłącznie z nazwy Trybunałem Stanu należałoby postawić nie tylko tych upapranych czerwienią. Czy aby nie pora zaciągnąć przed oblicze sądu tych, którzy dopuścili się podobnego oszustwa? Oszustwa na milionach, które potraktowano w dużej części wyłącznie instrumentalnie. A może trzeba zaprowadzić przed sąd wszystkich, i tych czerwonych, i tych o innych barwach? I nie zawiść przeze mnie przemawia, lecz trzeźwe postrzeganie codzienności, i taka ludzka chęć sprawdzenia, czy ci wielcy zdobywcy ogromnej władzy i wielkiej kasy, nie zawsze wiedzieć jak i skąd, okazaliby się naprawdę ludźmi z żelaza, czy też po prostu ze zwykłej szarej tektury a może nawet zmiętego papieru?! Szczęść Boże.