Trzeba powiedzieć wprost: projekt budżetu jest zły, bardzo zły i wymaga gruntownej modyfikacji…

Przed kilkoma miesiącami z ust jednego z radnych padło pytanie: „Czy leci z nami pilot?”. Już wówczas to pytanie było pewnego rodzaju sygnałem. Dzisiaj, kiedy spojrzeć na projekt budżetu miasta na 2016 rok wydaje się, że samolot podlega silnym turbulencjom. Budzi to niepokój, gdyż w świetle przywołanego projektu budżetu, być może nadal nie wiemy, kto jest pierwszym pilotem. A więc pytanie: czy leci z nami pilot? pozostaje nadal aktualne, a znalezienie na nie odpowiedzi leży w wyłącznej kompetencji radnych, którzy będą głosować nad ostatecznym kształtem budżetu na nadchodzący rok.

Kierownik ratusza reprezentuje ugrupowanie, które od dłuższego czasu co innego mówi, a co innego robi. Oczywiście w każdym przypadku próbuje się to odtrąbić jako sukces, co ma się nijak do rzeczywistości. W odniesieniu do tego radni, lecz również mieszkańcy, powinni być bardziej czujni. Przewrotność polega na tym, że miało być taniej a będzie drożej: np. wzrost cen za ścieki, wzrost cen za odbiór śmieci; miało być oszczędniej a będzie odwrotnie: np. znaczny wzrost zadłużenia poprzez zaciąganie kolejnych kredytów.

Budżet, według mojej oceny, zawiera bardzo tajemnicze zapisy, zamiast być do przysłowiowego bólu transparentny  dla radnych i oczywiście mieszkańców. Przede wszystkim mam na myśli planowane wydatki bieżące. Okazuje się, że tak niestety nie jest. W budżecie niepodzielnie króluje zapis „zakup usług pozostałych”.

Zacznę od sprawy, która budziła kontrowersje na początku tego roku. Ponownie zaplanowano dotację celową w wys. 200 tys. zł na szkolnictwo wyższe. Niestety wciąż nie wiadomo, na jakie konkretnie cele miasto wydatkuje tak dużą kwotą oraz w jakim trybie i w oparciu o jakie przepisy prawne. W Dziale Transport i łączność na „zakup usług pozostałych” zaplanowano wydatek rzędu 350 tys. zł, nie określając na co konkretnie. W zadaniach na upowszechnianie turystyki wzrastają wydatki o ponad 361 tys. oraz na nowe stanowisko na wynagrodzenia 108 tys., bez określenia na co konkretnie. W tym samym Dziale planuje się zakup energii elektrycznej na kwotę 38 tys. oraz „zakup usług pozostałych” na kwotę ponad 171 tys. zł – co nowego powstaje w tej biedzie, że trzeba tyle wyłożyć dodatkowo z budżetu na Dział obejmujący turystykę? W związku z czym planuje się wzrost wydatków na niepubliczne gimnazjum o kwotę ponad 250 tys. zł? A jednocześnie zaplanowano w Dziale Gimnazja zmniejszenie wydatków (wynagrodzenia + składki na ubezpieczenia) o ponad 1 mln zł. Czyżby zaplanowano zwolnienie znacznej ilości nauczycieli? W tym samym Dziale „licea ogólnokształcące” zaplanowano wzrost dotacji dla niepublicznej jednostki systemu oświaty o kwotę 475 tys. zł. Czym jest to uzasadnione na dzisiaj, nie wiadomo. W kolejnym rozdziale (80120) odnośnie liceów ogólnokształcących wydatki wzrastają o 327 tys. zł, co nie jest uzasadnione. W Dziale szkół zawodowych zmniejsza się wydatki (wynagrodzenia + składki na ubezpieczenia) o ponad 2 mln zł, co musi się wiązać z poważnymi zmianami kadrowymi. Jakimi? Czytającemu budżety trudno zrozumieć. Natomiast na dokształcanie i doskonalenie nauczycieli wydatki wzrastają o 290 tys. zł a „zakup usług pozostałych” o ponad 384 tys. Na co ma iść tak znaczna kwota? Być może radni się dowiedzą.  W Dziale ochrona zdrowia odnośnie wydatków inwestycyjnych zredukowano wydatki o ponad 1 mln zł i pozostawiono na poziomie 0 zł. Z czego się wycofano? Na przeciwdziałanie alkoholizmowi jednostkom niezaliczanym do sektora finansów publicznych zwiększono wydatki o 100 tys. zł. Komu konkretnie planuje się te pieniądze przekazać? Warto zapytać. Świadczenia społeczne UM zredukowano o ponad 900 tys. zł. Z jakiego powodu doszło do tak poważnego zmniejszenia wydatków. Podobnie w Rozdziale „zasiłki i pomoc w naturze” + „zasiłki stałe” zmniejszono wydatki grubo o ponad 1 mln zł. Jednocześnie wzrastają w tym Dziale wynagrodzenia znacznie ponad 100 tys. zł. Pomniejszono o kwotę 70 tys. zł wydatki na wynagrodzenia w Rozdziale Żłobki. Z czym to jest związane? Wielką niewiadomą jest obniżenie o 1,1 mln zł wydatków na stypendia dla uczniów. W Dziale Kultura fizyczna zaplanowano gigantyczny wzrost wydatków na zakup energii o kwotę ponad 300 tys. zł. Ponadto w tym samym dziale zaplanowano wzrost wydatków na wynagrodzenia. Czarna magia?

Na koniec pozostawiłem sprawy dotyczące gospodarki odpadami. Zmniejszono opłatę za korzystanie z wysypiska o ponad 285 tys. zł. A w rozdziale „oczyszczanie miasta” w pozycji „zakup usług pozostałych” zwiększono wydatki o kwotę 1,13 mln zł. Czego to dotyczy? Być może dotyczy to finansowania kar za składowisko? Trudne pytania? Przy tym należy zaznaczyć, że wydatki na utrzymanie zieleni miejskiej w pozycji „zakup usług pozostałych” zostały pomniejszone o kwotę 250 tys. zł. Czyżby wymyślono inny sposób na dbałość o estetykę miasta? Jak to się ma do zapowiadanego gigantycznego wzrostu opłat za wywóz śmieci? Jak we wcześniejszych publikacjach zapowiadałem, za wszystko zapłacą mieszkańcy. Teraz, aby pokryć koszty kar za śmieci próbuje się sięgnąć do kieszeni nie tylko mieszkańców Łomży, lecz także mieszkańców gmin powiatu. Scedowanie obciążeń na mieszkańców nie jest poradzeniem sobie z problemem. Przewrotna i prymitywna polityka.

Budżet zawiera również wiele zagadek i rodzi pytania w części dotyczącej planowanych dochodów. Twórcy projektu budżetu planują wzrost dochodów z podatku od nieruchomości o ponad 800 tys. zł, ujęli nieistniejące dotychczas dochody z opłat za wydawanie praw jazdy o blisko 200 tys. zł, wzrost wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych o ponad 2 mln zł, wzrost wpływów z tytułu nabycia praw własności o ponad 3 mln zł. Osobiście traktuję to w kategorii marzeń. Jednocześnie w dochodach jest zapis o znacznym zmniejszeniu subwencji ogólnej z budżetu państwa o blisko 1,5 mln oraz wzroście subwencji oświatowej z budżetu państwa o 2,3 mln zł. Ogólnie mówiąc, pomarzyć dobra rzecz.

Trzeba powiedzieć wprost: projekt budżetu jest zły, bardzo zły. Przedstawiono w nim potężne "oszczędności wypracowane” w oświacie, co ma się nijak do rzeczywistych wydatków, jakie będą miały miejsce w przyszłym roku. Już dzisiaj można powiedzieć, że wczesną jesienią 2016 roku trzeba będzie dla oświaty poszukiwać środków na jej funkcjonowanie. Budżet jest nieadekwatny do realiów oraz zawiera „tajemnicze czarne dziury”, które powodują, że jest on nierealny, sztuczny, obarczony brakiem realistycznego spojrzenia na rzeczywistość, powiększa w znacznym stopniu dług miasta i będzie musiał być mocno modyfikowany w trakcie roku budżetowego. Nie można zatem wykluczyć, że w najbliższej perspektywie zadłużenie miasta będzie nadal rosło, a koszty całego procesu spadną na mieszkańców. Być może w zamian mieszkańcy otrzymają, na otarcie łez, Park Jana Pawła II wprowadzony w trakcie roku do budżetu "tylnymi drzwiami". Radni, do dzieła, abyśmy nie poszli z torbami.