Dopiero uczymy się przebaczającej miłości?

Pandemia, z jednej strony, odzwyczaiła nas od wspólnotowego świętowania, a z drugiej, wzbudziła za nim tęsknotę. To nie sprzeczność, to prosta logika. Odzwyczailiśmy się od rutynowego świętowania, a zatęskniliśmy za świętowaniem nierutynowym. I właśnie 603. rocznica, choć „nieokrągła”, nadania Łomży praw miejskich wydawała się stanowić okazję do czegoś naprawdę wyjątkowego.

Spoiwem wspólnoty mieszkańców miasta pozostają wartości duchowe. Nic więc dziwnego, że świeckie władze postanowiły świętowanie jubileuszu rozpocząć od Mszy Świętej w Katedrze. Wszak łomżanie, a jeszcze bardziej łomżanki, są ponoć bardzo religijną cząstką Kościoła w Polsce. Jeśli jednak zsumujemy liczby wiernych podane w aktualnym „Roczniku Diecezji Łomżyńskiej” z poszczególnych ośmiu parafii łomżyńskich (uwaga: należą do nich także okoliczne wioski!), to okaże się, że tych chrześcijan w sześćdziesięciotysięcznej Łomży jest 50924 (6291+10782+2238+9456+1999+3980+7272+9006). A pozostali to niewierzący? Nieobecni? Zatajeni?

Już pierwszy rzut oka na sakralną przestrzeń Katedry we wtorek 15 czerwca o godz. 10.00 skłaniał do refleksji. Garstka wiernych, jakieś czterdzieści osób? W zasadzie tym razem tak mała liczba nie powinna być mankamentem, bo w liturgii uczestniczyli przecież przedstawiciele lokalnej elity społeczno-politycznej. Ale trzeba jednak zapytać, dlaczego nie przybyli inni mieszkańcy Łomży. Nie przybyli, oczywiście, nie tylko z tych racji, że pozostawali w pracy, ale także dlatego, że najwyższe władze kościelne nie potrafiły duszpastersko przyciągnąć tych, którzy w pracy nie byli. Czy ktoś słyszał, by Biskup Diecezjalny albo Biskup Pomocniczy w służebnym duchu ewangelizacyjnym poprzez choćby media zapraszali mieszkańców Łomży do Katedry (lub nawet na duży plac wokół niej)? A czy w kurialnym Kalendarzu Duszpasterskim zaznaczono tę ważną Eucharystię? A zresztą, czy sam fakt, że liturgii odprawianej za mieszkańców będzie przewodniczył sam Biskup, nie powinien w normalnych warunkach stanowić wystarczającej przynęty?

Biskupowi Diecezjalnemu w króciutkiej procesji na wejście towarzyszyło zaledwie kilku księży, z jego długoletnim Kapelanem na czele. Pomocniczy nieobecny. Wszyscy byli nieco przygnębieni, a Pasterz dodatkowo przygarbiony. I wydawało się, że ten pastorał tylko mu przeszkadza w swobodnym dotarciu do ołtarza. Pamiętam, jak trzy lata temu, na kilka miesięcy przed wyborami prezydenckimi w Łomży i zbliżającym się czasem letniego wypoczynku (żagle, kajaki, rower itd.), lokalny Pasterz był niezwykle wyluzowany. I o ile Nuncjusz Apostolski w Polsce, abp Salvatore Pennacchio, który tamtej uroczystej Mszy Świętej przewodniczył, stresował się mocno zawiłościami języka polskiego, o tyle on jakby wypoczywał. Wciąż szkoda tylko, że na uroczyste 600-lecie Łomży wygłosił homilię tak mało konkretną…

Tym razem Biskup Diecezjalny był jakby wycofany, skonfundowany i niepewny. Dzieje Łomży kojarzył ogólnie z rozwojem, i to różnego rodzaju. Wiedział, że niegdyś była ona grodem, aczkolwiek tej archaicznej nazwy nadużył kilkakrotnie podczas liturgii. Podkreślił, że Łomża leży nad Narwią, przetrwała I i II wojnę światową, a od 1925 pozostaje stolicą diecezji. Tylko tyle? A przecież o dziejach Łomży napisano już sporo książek, m.in. ks. prof. Witold Jemielity, promotor pracy magisterskiej Pasterza Łomżyńskiego, nie licząc rozmaitych artykułów, i tych wyrafinowanych naukowo, i tych publicystycznie prostych. Wszak to miała być wspaniała homilia adresowana do lokalnej elity społeczno-politycznej…

Ktoś z Internautów napisał, że „Duch Święty robił, co mógł. Dwoił się i troił, choć jest tylko jeden”. I chyba to właśnie było najbardziej niezwykłe w całej tej jubileuszowej liturgii! Niby nikt Go nie przyzywał, jak niegdyś Jan Paweł II na Placu Zwycięstwa, ale On działał, niemal wychodził z siebie, by odnowić wszystko. Z Jego natchnienia święty Paweł w pierwszym czytaniu błagał o „łaskę współdziałania w posłudze”. Przecież zarówno Prezydent Miasta, jak i Biskup Diecezjalny, ucieleśniają w dużym stopniu lokalną wspólnotę, na ich twarzach odbija się zawsze jej „tu i teraz”. Nasza miłość codzienna nie może być wykalkulowana, narcystyczna, niezdolna do uniżenia, odbierająca nadzieję, po prostu egoistyczna. „Jeśli bowiem miłujecie tych, którzy was miłują, cóż za nagrodę mieć będziecie? Czyż i celnicy tego nie czynią? I jeśli pozdrawiacie tylko swych braci, cóż szczególnego czynicie? Czyż i poganie tego nie czynią?” Te słowa Jezusa odczytał z Ewangelii Dyrektor Muzeum Diecezjalnego i wybrzmiały one jak wyrzut sumienia wobec teraźniejszości, poczyniony z głębi duchowych dziejów naszego miasta.

W liturgii zawsze dużo mówią gesty, niejednokrotnie może nawet więcej niż słowa. Biskup miał nad ofiarniczym ołtarzem nierównomiernie rozłożone ręce, nie na tej samej wysokości, a ponadto jedna z dłoni pozostawała bardziej nachylona w kierunku poziomym, druga bardziej uniesiona w kierunku pionowym. Jakby znak niedoskonałej miłości Boga i bliźniego? Podczas homilii Pasterz instynktownie cofnął się do Ewangelii poniedziałkowej o zemście: „oko za oko, ząb za ząb”. Wszak jest on w tym akurat temacie ekspertem niebywałym, a życiowymi przykładami mógłby, gdyby tylko chciał, sypać jak z rękawa, nawet opowieściami z prokuratorami, adwokatami i policjantami w tle. Powrócił jednak szybko do rozważań na temat tej doskonałej miłości z bieżącej Ewangelii, ale chyba coraz wyraźniej tracił kaznodziejski rezon… Nagle zakończył mowę słowami: „Przebaczającej miłości, którą zostawił nam Chrystus, uczymy się też w tym mieście”. 

 Uff! My, którzy od tysiąca lat za sprawą św. Brunona z Kwerfurtu jesteśmy chrześcijanami łomżyńskimi, mamy przebaczającej miłości uczyć się dopiero? Szczęść Boże.