Uroki władzy są niezmierzone…

Uroki władzy są niezmierzone. W istocie zaspakaja ona wszystkie naturalne potrzeby: próżność – miłość własną, satysfakcję z wyniesienia ponad innych, radość kierowania losem innych, potrzebę uznania – bycia ważnym, poważnym, upodobanie do przemocy, zadowolenie z przewagi nad innymi. A także potrzebę konsumpcji, która w dodatku rozwija się i wzmaga w miarę, jak odsłaniają się coraz większe możliwości.

Wszystkie wyżej wymienione potrzeby można sprowadzić do trzech zasadniczych: do satysfakcji z władzy samej w sobie, do potrzeby prestiżu oraz do potrzeby dostępu do dóbr. Władza to niewyczerpane źródło prestiżu. Gwarantuje prestiż jeśli nie w tej, to w innej postaci. Jeśli nie zrodzi się kult, zbiorowe ubóstwianie, to przynajmniej pozostanie autorytet. Oprócz tej miłość maluczkich, uwielbienia, podziwu, szacunku – władca pragnie respektu, to jest nie tylko szacunku dla jego pozycji, lecz również zwykłego posłuszeństwa i zwykłego strachu. Władcę mają kochać, wielbić, czcić a zarazem mają go słuchać i bać się.

Nawet nienawiść jest satysfakcjonującą formą prestiżu. Bowiem oznacza, tak czy inaczej, że w świadomości innych polityk postawiony jest wysoko, wszyscy o nim pamiętają, wszyscy muszą się z nim liczyć. Poprawiając obraz polityka w świadomości innych, władza poprawia również jego samopoczucie i wyobrażenia o osobie. Dzięki władzy może on stać się z dnia na dzień, zupełnie niespodziewanie dla siebie i dla innych, mądrym człowiekiem a nawet mędrcem, myślicielem, mężem opatrznościowym, zbawcą ludu, opiekuńczym duchem. Dzięki władzy może także bez ryzyka, dopóki ją sprawuje, sam w to uwierzyć.

Oprócz przyjemności płynącej z wysokiej pozycji, prestiżu i zwykłej możliwości czynienia dobra lub zła innym, w zależności od własnego uznania, władza zapewnia jeszcze rzecz niebagatelną w otaczającym nas świecie, gdzie wszystko z trudem przychodzi: dostęp do dóbr. Polityk rozporządza inwentarzem ludzkim, kształtuje ich byt materialny a najbardziej zapobiegliwie swój własny. Władza zaś to możliwość rozdzielnictwa dóbr. A więc, po pierwsze, powiększania własnego udziału w tych dobrach. Ten, kto dysponuje dobrami i rozdziela je w imieniu wszystkich, nie ma większych trudności, by zostawić sobie „lepszą ich część”. Chyba, że powstrzyma go sumienie lub kontrola społeczna. Po drugie, władza to możliwość dostępu do takich dóbr, których nie starcza dla wszystkich.

Jeden z głównych przywilejów władzy to uwolnienie się od trosk codzienności. Władza nie zna deficytu. Istnieje on dla niej jako problem społeczny, tzn. abstrakcyjny, statystyczny i czysto zawodowy a nie osobisty. Wreszcie po trzecie, władza daje politykowi miłe poczucie, że wszyscy inni są uzależnieni od niego, od jego decyzji a nawet od kaprysu, nastroju, łaskawości lub niełaski.

Te uroki władzy są może niedostrzegane, dopóki nad politykiem nie ciąży widmo kontroli, rozliczenia; dopóki jego władza jest mandatem powierzonym warunkowo, na czas określony, z określonymi zadaniem i zakresem pełnomocnictw; dopóki w każdej chwili grozi mu odwołanie za niewykonanie, partactwo, nadużycia. Polityk jednak szybko przekonuje się, że jego przywileje nie są uzależnione od jakości jego pracy, czy zwiększonego wysiłku. A gdy jeszcze przekona się, że kontroluje go – nader wyrozumiale – tylko własne środowisko, że przywileje to nie coś wyjątkowego, przejściowego i warunkowego, lecz powszedniość – zaczyna patrzeć na nie inaczej.

Patrzy na tę okazję, jako czas jedzenia ciastek. Cóż dopiero, gdy zauważy z goryczą, że przywileje dzielone są nierówno i niesprawiedliwie? Nieodpowiednio do miejsca w hierarchii stażu, zasług czy koneksji. Wówczas krew się w nim burzy. Nie może być gorszy od jakichś miernot, z którymi przyszło mu zasiadać w ławach władzy. Nie ścierpi takiej krzywdy. Walczy o sprawiedliwość, o sprawiedliwy podział uroków władzy. Wkracza z jaskiernią w oku, z lepkimi łapskami, w coś co „szaraczki” nazywają pazernością. To tyle. Pozdrawiam Czytelników.